«Δεν είναι ο δικός μου τρόπος σκέψης που έχει προκαλέσει τις δυστυχίες μου, αλλά ο τρόπος σκέψης των άλλων»
«Αγαπητοί μου,
Ονομάζομαι Ντονασιέν Αλφόνς Φρανσουά ντε Σαντ, ή αλλιώς, Μαρκήσιος ντε Σαντ, και είμαι κλεισμένος σε ένα κελί από τις 6 Μαρτίου 1801. Η φυλακή δεν υπήρξε ποτέ εμπόδιο για μένα, αφού όσες φορές βρέθηκα έγκλειστος κατάφερα να εμπνευστώ και να ολοκληρώσω τα συγγραφικά μου έργα. Αυτή τη φορά αποφάσισα να σας γράψω κάτι διαφορετικό: την ιστορία μου.
Θα διαβάσετε για σεξουαλικά σκάνδαλα και κατηγορίες εις βάρος μου. Δεν θα σας πω αν είναι αληθινά ή όχι. Σκοπός του συγγράμματός μου είναι να σας εξιστορήσω απλά τα γεγονότα της πολυτάραχης ζωής μου. Εκείνο όμως που μπορώ να σας πω, είναι ότι αν και πολλοί προσπαθούν να με χαρακτηρίσουν μέσα από τα έργα μου, ουδέποτε θα εφαρμόσω ποτέ όλα όσα περιγράφω σε αυτά.
Γεννήθηκα στο Παρίσι στις 2 Ιουνίου 1740. Πατέρας μου ήταν ο κόμης Ζαν Μπατίστ ντε Σαντ και μητέρα μου η Μαρί Ελεονόρ ντε Μαιγέ νετ Καρμάν. Ο χαρακτήρας μου, ήταν πολύ ιδιαίτερος για τις συνήθειές τους, θα μπορούσαν ίσως να με χαρακτηρίσουν και ιδιότροπο, κι έτσι πέρασα από τα χέρια αρκετών οικογενειών, μέχρι να με αναλάβουν τελικά ο αβάς Αμπλέ και η Μαντάμ ντε σαν Ζερμέν. Το 1750, έγινα δεκτός στο Ιησουιτικό Κολλέγιο «Λουδοβίκος ο Μέγας» στο Παρίσι. Οι σωφρονιστικές τους μέθοδοι είχαν μια περίεργη επίδραση πάνω μου. Γνώρισα όμως και το θέατρο, το οποίο αγάπησα πολύ.
Το 1754 έγινα δεκτός στη στρατιωτική σχολή των ευγενών Εκό ντε Σεβό Λεζέρ. Αποστρατεύτηκα το 1763 μετά από πολλές διακρίσεις. Παντρεύτηκα την δεσποινίδα Ρενέ Πελαζί ντε Μονρόι, κόρη δικαστικού, με την οποία απέκτησα 3 παιδιά. Μέχρι και ο ίδιος ο βασιλιάς της Γαλλίας ήρθε στο γάμο μας. Λόγω του πατέρα της φυσικά.
Από τον Οκτώβριο του 1763 ακολούθησαν πολλά σκάνδαλα, κατηγορίες κι εγκλεισμοί σε φυλακές. Κατηγορήθηκα από μια πόρνη για βλασφημία και φυλακίστηκα. Αφέθηκα ελεύθερος υπό περιορισμό.
Το 1768 μια πόρνη η Ροζ Κελλέρ με κατηγόρησε για βίαιη σεξουαλική συμπεριφορά. Φυλακίστηκα μέχρι τις 16 Νοεμβρίου. Το 1771 ήρθε μαζί μου η καλοσυνάτη μου σύζυγος με τα 3 πλέον παιδιά μας και την αδερφή της, Αν Προσπέρ, με την οποία δεν αργήσαμε να γίνουμε εραστές.
Το 1772 κατηγορήθηκα για δηλητηρίαση και σοδομισμό, ενώ είχα απλά δώσει σε κάποιες πόρνες σοκολατάκια με το αφροδισιακό «ισπανική μύγα». Καταδικάστηκα και δραπέτευσα στην Ιταλία με την αγαπημένη μου Αν Προσπέρ. Η πεθερά μου με καταδίωξε με βασιλική εντολή.
Στις 8 Δεκεμβρίου φυλακίστηκα στο Σατό ντε Μιολάν. Δραπέτευσα κι έγραψα το βιβλίο μου «Ταξίδι στην Ιταλία». Το 1777 μεταφέρθηκα στις φυλακές του Βανσέν όπου το 1781 ολοκλήρωσα την κωμωδία «L’ Inconstant» και το 1783 την τραγωδία «Jeanne Laisne».
Δέκα μέρες πριν την πυρπόληση της Βαστίλης με μετέφεραν στο άσυλο φρενοβλαβών του Σαρεντόν. Εκεί ολοκλήρωσα αρκετά από τα αριστουργήματά μου. Στο «Διάλογος μεταξύ ιερέα και μελλοθάνατου», εκφράζω ξεκάθαρα τις αθεϊστικές μου απόψεις και κάνω ανοιχτή επίθεση στις δεισιδαιμονικές δοξασίες και στις ηθικές αξίες του Χριστιανισμού.
Το 1785 ολοκλήρωσα και διέσωσα το γνωστό βιβλίο μου «120 μέρες στα Σόδομα», γράφοντάς με μικροσκοπικά γράμματα σε φύλλα 11 εκατοστών(!), ώστε να το μεταφέρω κρυφά.
Το 1786 ξεκίνησα το βιβλίο «Ζυστίν. Οι ατυχίες της αρετής» σε 138 χειρόγραφα φύλλα, και το ολοκλήρωσα στις 8 Ιουλίου 1787. Το 1788 συνέγραψα το «Ευγενία Ντε Φρανβάλ», το «Αλίν και Βαλκούρ», το 1795, το «Dorci, ou la Bizarrerie du sort» και το «Historiettes, Contes et Fabliaux»
Το 1790 αφέθηκα ελεύθερος. Η σύζυγός μου αποσύρθηκε σε μοναστήρι. Στο πλευρό της νέα μου συντρόφου Μαρί Κονστάνς Ρενέ, ασχολήθηκα με την πολιτική υπογράφοντας σαν «Πολίτης Σαντ», τα αριστουργήματά μου. Στο Ιταλικό Θέατρο ανέβηκε το μονόπρακτο «Le Suborneur», στην «Κομεντί Φρανσέζ» το πεντάπρακτο «Μισάνθρωπος από έρωτα» και στο «Θέατρο Μολιέρου» το «Ο κόμης Oξτιέρν ή οι συνέπειες της Ελευθεριότητας» που προκάλεσε αντιδράσεις γιατί σε αρκετά σημεία μιλούσα για τις απολαύσεις του εγκλήματος.
Από το 1791 μέχρι το 1793 εξέδωσα πολλές πολιτικές μπροσούρες. Θα μπορούσαν να με χαρακτηρίσουν και ανθρωπιστή, αφού ως δικαστής αθώωσα ακόμα και τη πεθερά μου από τη λαιμητόμο.
Το 1800 εκδόθηκε μια ανώνυμη πολιτική μπροσούρα εναντίον του Ναπολέων Βοναπάρτη και της Ιωσηφίνας. Υπέδειξαν άδικα εμένα ως συγγραφέα. Έτσι, με αφορμή τα έργα μου «Ζυστίν» και «Ζυλιέτ», και το «επαίσχυντο», κατά τους ισχυρισμούς τους περιεχόμενο, με έκλεισαν στις φυλακές της Αγίας Πελαγίας, χωρίς δίκη, μια παράνομη κράτηση. Τελικά μεταφέρθηκα στο άσυλο Σαραντόν, όπου μπορούσα να κυκλοφορώ και να συγγράφω ελεύθερα αλλά και να συνευρίσκομαι σεξουαλικά με μια νεαρή που της είχα διδάξει γραφή κι ανάγνωση.
Δέχτηκα κι άλλες κατηγορίες εις βάρος μου, όταν ολοκληρώθηκε το 10τομο έργο μου «Τα ταξίδια της Φλορμπέλ». Το κατέσχεσαν και τώρα βρίσκομαι σε απομόνωση μέχρι το 1814 στο κελί μου. Έκανα πολλές απόπειρες, έγραψα πολλές επιστολές για να ελευθερωθώ, αλλά τόσο ο Ναπολέων Βοναπάρτης, όσο και ο βασιλιάς Λουδοβίκος ο 14ος διέταξαν την πλήρη απομόνωσή μου, το δέσιμό μου με αλυσίδες και την αφαίρεση όλων των συγγραμμάτων μου. Νιώθω το τέλος να πλησιάζει…. Βασανίζομαι από αρθρίτιδα και φρικτούς πόνους…»
Άφησε την τελευταία του πνοή στον ύπνο του στις 2 Δεκεμβρίου 1814 σε ηλικία 74 ετών. Ακόμα και μετά το θάνατό του συνεχίστηκε το μένος εναντίον του, όταν παρά την τελευταία του επιθυμία στον τάφο του τοποθετήθηκε το σύμβολο του σταυρού, ενώ πολλά από τα χειρόγραφά του κάηκαν.
Πολλοί ψυχολόγοι συνδέουν τον Μαρκήσιο ντε Σαντ με την έννοια του σαδισμού. Τα έργα του περιέχουν πολλά χαρακτηριστικά τυχοδιωκτισμού, κι αισθηματισμού, εκείνο όμως που τα κάνει να ξεχωρίζουν είναι η πλήρης απελευθέρωση από τα ήθη, τη θρησκεία και τους νόμους και οι λεπτομερείς περιγραφές της βίαιης, σεξουαλικής συμπεριφοράς.
Παρόλα αυτά, η φήμη του είναι αμφιλεγόμενη. Έχει τους κατακριτές, έχει όμως και τους υποστηρικτές του. Πολλοί τον χαρακτήρισαν βαθιά ανθρώπινο, υπερασπιστή της ελευθερίας και πηγή έμπνευσης για τους νέους συγγραφείς, αφού σημαντικά ονόματα όπως ο «Μπωντλαίρ», επηρεάστηκαν από τα συγγράμματα και τις απόψεις του. Στα συγγράμματά του υπερασπιζόταν την έννοια της τιμής, και κατέκρινε τους τρόπους που μπορούσαν να βλάψουν τον αυτοσεβασμό του ανθρώπου. Ο Φουκώ, ασχολήθηκε σε μεγάλο βαθμό με την ανάλυση του έργου του, ενώ πολλές σημαντικές γυναίκες της εποχής παρατήρησαν αναφορές στην άδικη μεταχείριση των γυναικών, στην υπεράσπιση της ελευθερίας τους και στη σεξουαλική ισότητα. Όπως με πολλούς, έτσι και με τον Μαρκήσιο ντε Σαντ η φήμη και η μερική δικαίωση ήρθε μετά το θάνατό του… Όπως άλλωστε συνήθιζε να λέει «Δεν είναι ο δικός μου τρόπος σκέψης που έχει προκαλέσει τις δυστυχίες μου, αλλά ο τρόπος σκέψης των άλλων»
Ερωδίτη Παπαποστόλου
Comments